شوراهای اسلامی، تجلّی تحقّق یکی از مهمتری آرمانهای انقلاب!

                                  
نهم اردیبهشت روز ملّی شوراها و یکی از نقاط عطف تحقق مهمترین آرمان انقلاب یعنی مشارکت همه جانبه مردم در اداره امور کشور است.
دغدغهِ مقدّس تحکیم نظامی مبتی بر مردمسالاری دینی و تجارب تلخ دوران استبدادی ستمشاهی از یک طرف و تأکید اسلام بر مشارکت مردم در ادارهِ امور جامعه از طرف دیگر، موجب شد که کمتر از 3 ماه پس از پیروزی انقلاب امام خمینی رحمت...علیه طی فرمانی از شورای انقلاب تهیه آئیننامه تشکیل شوراهای اسلامی را بخواهند و تدوین کنندگان دوراندیش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را نیز بر آن داشت که تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا را به عنوان یکی از آرمانهای انقلاب و از مهمترین جلوه های واگذاری کار مردم به مردم، در این قاون بگنجانند که البته به دلیل درگیریهای اوایل انقلاب و سپس تحمیل جنگی ۸ ساله به ایران توسط استکبار جهانی و عدم تمایل دولت بعد از جنگ به گسترش دخالت مردم در اداره امور کشور اقدام به تشکیل این شوراها تا سال ۱۳۷۷ به تأخیر افتاد و در اردیبهشت ۱۳۷۸ بود که اوّلین شوراهای اسلامی شهر و روستا کار خود را آغاز کردند تا در توسعهِ مردمسالاری دینی تجربه ای جدید به دست آید.
از تجربه تشکیل شوراهای اسلامی به عنوان یکی از مهمترین تجلیات مشارکت مردم در اداره امور کشور و مردمسالاری دینی اگرچه تجارب خوب و دستاوردهای ذیقمتی حاصل شده و از این طریق نیروهای مدیریتی شایسته ای به جامعه معرّفی شده، امّا بسیاری از این شوراها از آسیبهای فراوان نیز در امان نمانده اند؛ بطوریکه در مواردی، کار به جائی رسیده که دستگاههای نظارتی ناچار به انحلال آنها و احیاناً توقیف بعضی از افراد عضو این شوراها شده اند. بررسی دلایل عدم موفقیّت اینگونه شوراها نشان می دهد که اگرچه عوامل متعدّدی در عدم توفیق شوراها مؤثّر بوده، لیکن معمولاً دو عامل بیش از همه در شکست شوراها نقش داشته است:
‌۱-سهل انگاری نهادهای نظارتی هنگام رسیدگی به صلاحیت داوطلبان عضویت در شوراها و بی توجّهی به عملکرد آنها.
۲-دخالت احساسات و یا وابستگیهای قومی و جناحی در انتخاب اعضاء شورا توسط مردم.                                                                                                                                                                          3- جناحبندی اعضاء شوراها و قربانی شدن مصالح و منافع مردم. همچنانکه این عوامل بخصوص در اولین دوره شوراها بسیاری از شوراها را با عدم توفیق مواجه ساخت و پایه گذار بدعتهای ناشایستی در این حوزه شد.
اگر دستگاههای نظارتی بهنگام رسیدگی به صلاحیت داوطلبان از خود چدیّت بیشتری نشان داده و با اهمیت ندادن به روابط قومی و جناحی، از ورود افرادی که صلاحیتشان برای تصدّی عضویت شورا احراز نشده به صحنهِ رقابت جلوگیری کنند دو عامل شکست شوراها منتفی خواهد شد، زیرا در اینصورت اولاً زمینه ای برای تاخت و تاز صاحبان قدرت و ثروت در عرصهِ انتخابات و فریب مردم برای گزینش افراد فاقد صلاحیت باقی نمی ماند ثانیاً کسانی به صحنهِ رقابت راه می یابند که صلاحیت لازم را برای عضویت در شورا خواهند داشت و بدون شک شورائی که از ترکیب چنین افرادی تشکیل می شود، همانطور که در بسیاری از شهرها و روستاها مشاهده شده، عملکردی مطلوب خواهد داشت. امّا برای جلوگیری از عامل سوم شکست شوراها یعنی کشیده شدن اعضاء به جناحبندی و غفلت از مصالح مردم را که می تواند عوامل و دلایل مختلف داشته باشد، قوانین و مقرّرات حاکم بر شوراها باید بنحوی اصلاح شوند که مانع پیدایش این جناحبندیها و انحراف اعضاء از وظایف اصلی باشند.
موسوی زاده
   1403/2/9
 

برچسب ها : شوراهای اسلامی انقلاب اسلامی اسلام